Chytrid schimmel

Batrachochytrium dendrobatidis

De Chytrid infectie.

Taxonomische naam: Batrachochytrium dendrobatidis

Andere namen: chytridiomycosis (engels), Chytrid-Pilz (duits), chytrid infectie

Organisme: schimmel

Omschrijving:

Batrachochytrium dendrobatidis is een parasitaire schimmel en veroorzaakt schimmelinfectie van de huid bij amfibieën. Het is voor het eerst in 1998 beschreven.

Het is een schimmel die chytridiomycosis (de infectieziekte van de huid) veroorzaakt bij amfibieën. De schimmel groeit in keratine (Keratine of hoornstof is een eiwit dat als een structuurelement voorkomt bij dieren en is een klassiek voorbeeld van een vezeleiwit) bevattende lagen van de epidermis (buitenlaag van de huid). De normale dikte van het stratum corneum is ongeveer tussen de 2ųm en 5ųm, maar bij een hevige infectie kan dit oplopen tot een dikte van zo’n 60ųm. De schimmel kan bij larven (kikkervisjes) ook het mondgedeelte aantasten (deze bevatten ook keratine), maar tast niet de epidermis van de huid aan (bevatten geen keratine).

De schimmel kent een incubatie tijd van 8 tot 15 dagen. Ook geïnfecteerde dieren, die geen symptomen laten zien, kunnen de schimmel lange tijd bij zich dragen. De schimmel groeit optimaal tussen de 17 en 25°C en onder vochtige omstandigheden. Door het opwarmen van de aarde vormen zich in berggebieden meer wolken. Dit resulteert in koelere dagen en warmere nachten, beide factoren die gunstig zijn voor de schimmel. Bij 28°C stopt de groei, na een week bij 29°C sterft de schimmel, maar bij 4°C kan de schimmel zeer lang in leven blijven, bijvoorbeeld overwinteren in zijn gastheer.

In 38 soorten amfibieën is chrytriciomycosis gevonden. Ondanks dat de chrytriciomycosis ook in het laagland van Afrika in rietkikkers gevonden is, heeft het voornamelijk in nevelwouden amfibieën populaties ernstig aangetast. Waarschijnlijk is Afrika de bakermat van de schimmel. Xenopus laevis, de klauwkikker is een belangrijke drager van de schimmel, maar laat geen symptomen zien van de ziekte. De internationale handel in deze kikker kan een verklaring zijn, van de opmars van de schimmel in andere delen van de wereld. Een andere hypothese is dat de opmars mede een gevolg kan zijn van de klimaatsverandering.

Panamanian frog (undescribed species of Eleutherodactylus) dead from fungal disease in river. Image: Forrest Brem/Roberto Brenes

De schimmel kan overleven in het water, maar dit kan ook modder zijn, zo kan bijvoorbeeld vee, welke modder aan hun benen hebben de schimmel verder verspreiden naar andere gebieden. Watervogels kunnen ook makkelijk de schimmel verspreiden, ook dan over grotere afstanden. Door mensen kan het door schoeisel of apparatuur en autobanden verspreidt worden.

(foto BBC)

Ook in ons terraria milieu komt het voor. Hoe groot de infectie in de West Europese terraria is, is lastig te zeggen. Dieren worden maar mondjes maat gecontroleerd hierop. Toch is het helaas bij een aantal, ook in Nederland al aangetoond dat de ziekte hier al jaren is. Gelukkig is de ziekte goed te behandelen, maar is het wel nodig om een goede diagnose te hebben. Dit kan via een uitstruikje van het dier te nemen en deze laten bepalen in een laboratorium.

Hoe dit te doen :

Neem een steriel wattenstaafje (verkrijgbaar bij een dierenarts)uit de koker (gooi de dop niet weg). Strijk met het wattenstaafje over het onderste gedeelte van de buik van het dier of over de benen aan de onderzijde van het dier, doe het wattenstaafje weer terug in de steriele koker en sluit de koker. Doe een sticker op de koker met je naam adres, soort dier en afname datum. De gebruikte kokers met monster van de schimmel kunnen diepgevroren of droog bewaard worden. Droge wattenstaafjes dienen dan wel gekoeld te worden als ze niet binnen 3 dagen verzonden worden.

Opsturen kan naar het volgende instituut welke in Nederland het wattenstaafje kan testen:

Van Haeringen Laboratorium B.V.

Postbus 408

6700 AK Wageningen

0317-416402

info@vhlgenetics.com

Wat te doen bij een infectie:

a. Dode dieren:

Het is belangrijk om verder verspreiding te voorkomen, dat de dieren niet zomaar in de vuilnisbak terechtkomen, of door het toilet gespoeld worden. Mocht de diagnose nog niet rond zijn, is het belangrijk om een uitstruikje van de dode dieren af te nemen en dit op te sturen naar een laboratorium. Het dode dier dient nu nog ontsmet te worden. Dit kan door het 10 minuten te koken, of in een bakje met chloor (bleek) te leggen. Als het bakje goed af te sluiten is, kan het bij het chemisch afval. Denk er om dat als je de kikker pakt je handen goed ontsmet. Dit kan met handen alcohol of een chlooroplossing. Maak ook als je het dier pakt met een pincet of iets anders dit ook goed schoon met een chlooroplossing of met alcohol of kook het uit indien mogelijk.

b. Levende dieren:

Wanneer er verdenking is van besmetting met de schimmel of wanneer er symptomen zichtbaar is van de schimmel, is het zaak om de diagnose rond te krijgen.

Wat zijn de symptomen:

Ø Loslaten van de huid (meestal ongeveer 14 dagen na blootstelling aan de schimmel)

Ø Vervormde bekkens bij kikkervissen

Ø Plotselinge sterfte zonder enige aanwijzing

Ø Anorexia (8 dagen blootstelling)

Ø Sloomheid

Ø Gedragsverandering

Ø Abnormale houdingen, het niet meer corrigeren van foute lichaamshouding

Ø Pupilverwijding

Ø Huidverkleuring, huidverdikking en huidwondjes

De symptomen zijn het duidelijkst te zien op de buik en bij de tenen.

Er moet een uitstruikje van het bewuste dier gemaakt worden. Aangezien het erg besmettelijk is kan er ook geopteerd worden om van alle dieren een uitstruikje te maken. Aangezien dit dan kostbaar kan worden en er van uitgegaan worden dat alle andere dieren ook besmet zijn, kan dit ook nagelaten worden.

· Zet het dier of dieren in een schoongemaakte quarantaine bak (schoonmaken met een bleek oplossing en met schoon water goed uitspoelen. Richt de bak in met goed schoon te maken materialen zoals plastic planten en doe op de bodem een laagje keukenpapier.

· Je kan het dier of de dieren behandelen met

itroconazole (Triporal) [Janssen-Cilag] verkrijgbaar bij apotheek als capsule 100 mg of concentraat voor infusievloeistof 10 mg/ml: ampul 25ml of als orale oplossing 10mg/ml: 150ml. Dit voor humaan gebruik

itroconazole (itrafungol) [Janssen Animal Health Benelux] 10 mg/ml orale oplossing in 52 ml fles

Uitwendige behandeling met een 0.01% oplossing van Itraconazol. Zet de dieren acht tot elf dagen lang gedurende 5 minuten in een bad met de oplossing. Pas wel op, want met name kleine kikkers kunnen net na de metamorfose aan het geneesmiddel bezwijken.

Een ander middel recent (oktober 2007) ontdekt door onderzoekers van de universiteit van Otago in Nieuw Zeeland is Chloramphenicol. Er wordt hier verder onderzoek nagedaan.

Belangrijk is ga niet zelf dokteren, maar raadpleeg altijd een dierenarts!!! Bijvoorbeeld Marja Kik, zij is gespecialiseerd in amfibieën en reptielen. Haar telefoon nummer is 030-6303663.

c. De omgeving van de dieren:

Na de behandeling dienen alle dieren in een schoon (=gedesinfecteerd) verblijf te worden geplaatst. Uiteraard dient elk terrarium, elke decoratie en planten, en alle gebruikte materialen tijdens de behandeling ontsmet te worden of worden verbrand. Desinfecteer het afval water met bleekmiddel.

Zorg ervoor dat u schoon werkt; na iedere handeling met een terrarium of dieren uw handen desinfecteren om te voorkomen dat u besmetting verspreidt. Denk hierbij ook om dat de materialen die uw gebruikt ook desinfecteert.

In het DN magazine van december van 2007 staat een uitgebreid artikel hierover.

Literatuur:

The relationship between the emergence of Batrachochytrium dendrobatidis, the international trade in amphibians and introduced amphibian species

Matthew C. FISHERa,*, Trenton W. J. GARNERb

aThe Department of Infectious Disease Epidemiology, Imperial College London, Norfolk Place, London W2 1PG UK

bThe Institute of Zoology, Zoological Society of London, Regent’s Park London NW1 4RY UK

http://www.zoo.cam.ac.uk/ioz/people/Publications/2007%20Fungal%20Biology%20Reviews%2021_2-9.pdf

A protocol for treating chytrid (Batrachochytrium

dendrobatidis) -infected frogs

Russell Poulter*, Phil Bishop*, Rick Speare#

*University of Otago, Dunedin, New Zealand

# James Cook University, Townsville, Australia