Geleedpotigen als bron voor gif

De enorme diversiteit aan gifstoffen halen de kikkers uit de voedseldieren die ze eten. In mieren, kevers en mijten die gifkikkers eten zijn dezelfde gifstoffen aangetroffen als de stoffen die in de kikkerhuid zijn gevonden. De geleedpotigen halen het gif of de bouwstoffen voor het gif op hun beurt weer uit het voedsel dat zij eten. Kleine mijten die door gifkikkers worden gegeten, maken bijvoorbeeld zelf een chemische verbinding die als seksferomoon dient (Raspotnig et al., 2011). Door een groot aantal mijten te eten, slaan de kikkers een hoge concentratie van die stof in de kikkerhuid op en dat maakt de kikkers giftig. De batrachotoxinen die bij Phyllobates soorten worden gevonden, halen de kikkers uit de kevertjes die ze eten. Dezelfde batrachotoxinen zijn gevonden in de veren van Pitohui-vogels uit Nieuw Guinea. De vogels halen de gifstoffen uit keversoorten die nauw verwant zijn aan de kevers die bij de gifkikkers op het menu staan. Het grootste aandeel gifstoffen in de kikkerhuid wordt alleen opgeslagen uit het voedsel dat gegeten wordt. De kikkers maken het gif dus niet zelf. Toch zijn sommige gifkikkersoorten in staat om giftige chemische verbindingen om te vormen tot een nog giftigere verbinding (Daly et al., 2003). Soorten uit de geslachten Dendrobates en Adelphobates maken uit giftige bouwstoffen een vijf maal zo krachtig gif door in een chemische hydroxilatiereactie een extra OH verbinding aan de gifstof toe te voegen. Voor een groot aantal chemische verbindingen dat in de kikkerhuid wordt gevonden is de precieze oorsprong nog niet achterhaald. De grote diversiteit aan gifstoffen die in de huid van de kikkers wordt gevonden, komt door de voedselkeuze van de kikkers. Gifkikkersoorten verschillen sterk in hun dieetkeuze, waarbij soorten zich specialiseren op mijten, mieren of kevers als hoofddieet (Saporito et al., 2007). Omdat in iedere omgeving het aanbod aan geleedpotigen verschillend is, verschillen populaties van een kikkersoort ook vaak in de samenstelling van hun huidgif (McGugan et al., 2016). Gifkikkers in gevangenschap zijn veelal niet giftig, omdat de fruitvliegen, springstaartjes en bladluizen die ze als hoofdvoedsel krijgen niet de basisstoffen voor het gif bevatten.

Diversiteit aan gifstoffen Gif als verdediging tegen roofdieren