Functies van planten
Functies van planten
Veel soorten gifkikkers leven van nature op de bosbodem tussen bladafval, boomstronken en stenen. Door de geringe inval van licht is de begroeiing op de bodem vaak schaars. Vanuit een functioneel oogpunt zijn veel planten in kikkerbakken daarom geen vereiste om te kunnen voldoen aan de huisvestingseisen van veel soorten gifkikkers. Desondanks vervullen planten belangrijke functies doordat ze de luchtvochtigheid beïnvloeden, tijdens de voortplanting dienen als afzetplaats voor eieren en door larven gebruikt worden als schuilplaats. Tevens kunnen planten eraan bijdragen om de kikkerbak er mooi en natuurlijk uit te laten zien.
Luchtvochtigheid
Een belangrijke rol die planten vervullen is het verhogen van de luchtvochtigheid. In het algemeen nemen planten hun voedingsstoffen op via de wortels (of deels via bladoksels bij bromelia’s). Deze voedingsstoffen zijn in het opgenomen water opgelost. Omdat een plant maar een maximale hoeveelheid water kan bevatten, vindt er continue verdamping plaats, met name vanuit de bladeren. Hierbij ontstaat er een continue stroom waarbij water met voedingsstoffen aan de ene kant wordt opgenomen en er water aan de andere kant verdampt. Planten kunnen dit proces grotendeels reguleren door het openen of sluiten van speciale structuren in het blad, huidmondjes genaamd. Met het openen van de huidmondjes wordt niet alleen vocht verdampt (transpireren), maar vindt ook de gasuitwisseling plaats voor fotosynthese, een essentieel proces voor groei. Behalve voor kikkers, is het ook voor planten van belang dat de luchtvochtigheid binnen bepaalde waarden blijft. Bij bijvoorbeeld overmatig ventileren kan een te lage relatieve luchtvochtigheid ontstaan en bestaat de kans dat planten uitdrogen. Een zeer hoge relatieve luchtvochtigheid zal normaal gesproken voor kikkers op korte termijn niet snel voor problemen zorgen. Dit kan echter voor planten wel het geval zijn. Wanneer bijvoorbeeld de relatieve luchtvochtigheid continu rond de 100% ligt, is het vrijwel onmogelijk om water vanuit de huidmondjes te verdampen. Hierdoor stopt dus ook de stroom van water met opgeloste voedingsstoffen, waardoor goede groei nauwelijks mogelijk is. Verder gedijen ziekteverwekkende bacteriën en schimmels ook goed bij een hoge relatieve luchtvochtigheid, wat problemen voor planten en kikkers verder vergroot. De relatieve luchtvochtigheidswaarden die geschikt zijn voor een goede groei, zijn soortafhankelijk.
Overige functies
Sommige soorten, zoals bromelia’s, zijn goed in staat om een watervoorraad te verzamelen in de bladoksels, terwijl bijvoorbeeld andere soorten voor een dichte begroeiing zorgen om water gemakkelijker vast te houden. Hierdoor ontstaan microklimaten met plaatselijk grote verschillen in luchtvochtigheid en temperatuur waar kikkers zich terug kunnen trekken. Wanneer er een aantal van dit soort microklimaten aanwezig is in een kikkerbak, kunnen kikkers zelf geschikte klimatologische omstandigheden opzoeken, bijvoorbeeld bij droogte of op een warme zomerdag. Ook creëren planten natuurlijke schuilplaatsen waar kikkers zich terug kunnen trekken voor langslopende personen of medebewoners.
Verder worden verschillende planten door gifkikkers zowel in kikkerbakken als in de natuur gebruikt tijdens de voortplanting. Met name de bladoksels van bromelia’s kunnen hierin een belangrijke rol spelen. De eieren worden hier door sommige soorten, zoals Ranitomeya variabilis, graag in afgezet en larven kunnen hierin opgroeien mits de oksels altijd voldoende water bevatten. Hierdoor kan voor sommige soorten de gehele levenscyclus plaats vinden in de kikkerbak, zonder dat er een directe noodzaak is voor een afzonderlijk watergedeelte in de bak.
Op deze manieren vervullen planten dus een aantal belangrijke functionele rollen voor het huisvesten van kikkers. Voor veel hobbyisten is het esthetische aspect dat planten toevoegen aan een kikkerbak echter ook van groot belang. Een kikkerbak die natuurlijk oogt, of wat een bepaalde karakteristieke habitatuitstraling heeft, kan een extra dimensie en voldoening geven aan de hobby.